Otorowo

Powstanie kościoła pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Otorowie  datuje się na pierwszą połowę XIII wieku. Są to czasy panowania Piastów – Henryka I Brodatego i Henryka II Pobożnego. Niestety zupełnie pewna data powstania kościoła nie przechowała się.
Pierwszą wzmianką o kościele, jakiej można się doszukać, to dokument biskupa Andrzeja Szymonowicza z 1298 r. W dokumencie tym biskup Andrzej dzieli Archidiakonat Poznański na trzy części i między innymi dokument wspomina „ecclesiam Othorovo”. Kościół parafialny otorowski należy zatem do najstarszych w archidiecezji.
Gdy obrano miejsce budowy, wbito pale w ziemię, i na nich jako na fundamentach założono mury. Zaczął powstawać kościół w stylu wczesnego gotyku z małym tylko prezbiterium bez sklepienia, bez posadzki, bez kruchty.
W XVI wieku, jak głosi napis wyryty w cegle pod witrażem od strony południowej zewnętrznej – „Hoc opus edefikare inceptum est anno 1535 r.” (Dzieło to poczęto budować w 1535 r.), powiększa się kościół i uzupełnienia. Częściowo w tym czasie dobudowuje się prezbiterium. Wykonano sklepienie gwiaździste w stylu późno-gotyckim, jedno z najpiękniejszych w Polsce, arcydzieło ówczesnej sztuki. Sklepienie to przedstawia się jako lekki, rozpięty baldachim. Żebra na nim choć na pozór biegną prosto, to nigdzie nie wykazują całkiem prostej linii. Pola między żebrami również nie są równe.
Ściany kościoła wykonano z cegieł ceramicznych pełnych na zaprawie wapiennej. Grubości ścian są zróżnicowane. Ściany kościoła usztywnione zostały zewnętrznymi przyporami z cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej. Przypory posiadają również zróżnicowane grubości. Od strony wewnętrznej ściany zostały otynkowane natomiast od strony zewnętrznej nie. Zachodni szczyt kościoła ma charakter renesansowy (jest otynkowany). W obszarze prezbiterium ściany zewnętrzne, niezależnie od przypór, usztywnione zostały stalowymi ściągami.
Posadzka do czasów hr. Moszczeńskich była z jastrychu. Później z cegły, co podwyższało kościół i woda nie lała się przez drzwi; przed II wojną światową cegły zastąpiono szwedzkimi flisami.
Przy narożniku południowo – zachodnim nawy kościoła usytuowana jest cylindryczna baszta, w której znajduje się klatka schodowa prowadząca na chór muzyczny oraz poddasze. Baszta sięga wysokości murów nawy kościoła.
Kalendarium prac remontowych
Rok 1737 – naprawa fundamentów; stare fundamenty na palach pogniły, uzupełniono fundament kamieniem. Cały kościół podmurowano, wykonano nową posadzkę (jastrych), dokonano naprawy dachu, polegającej na przełożeniu dachówki i uzupełnieniu nową. Naprawiono przypory wzmacniające ściany.
Rok 1780 – wykonano nowy ołtarz; wymurowano z kamienia ciosowego; fundatorami przedsięwzięcia byli: kasztelan Łęcki i Józef Moszczyński. Wykonano malowanie kościoła;
Rok 1824 – naprawa fundamentów i dachu;
Rok 1837 – przybudowano do kościoła od strony północnej kaplicę grobową hrabiego Moszczyńskiego – właściciela dóbr Otorowskich;
Rok 1871 – wielką pieczę i starania związane z wzmocnieniem konstrukcji kościoła poczynił proboszcz ks. Szeydurski; wykonano zakotwiczenie i ściągnięcie murów do wnętrza kościoła, które to pozostało do dnia dzisiejszego; przeprowadzono naprawę dachu i sklepienia oraz wstawiono nowe okna; dobudowano kruchtę do kościoła od strony południowej;
Rok 1883 – kościół jest remontowany i przyozdabiany, administrator ks. Wincenty Kozłowski funduje dwa ołtarze boczne – św. Anny i św. Stanisława Kostki;
Rok 1819 – ustawiono organy wykonane przez firmę Gebrüder Walter-Guhrau na Śląsku; wykonano pokrycie dachu;
Rok 1913 – gruntowna naprawa kościoła; ułożono nowy dach rynienkowy, zniszczone okna zastąpiono nowymi witrażami: Serca Jezusowego, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, św. Antoniego i dwa dekoracyjne ufundowane przez Rodziny Łęckich z Lipnicy i Mielęckich z Buszewa; wykonawcą witraży była firma Puhl i Wagner z Treptow k. Berlina; częściowo otynkowano ściany; część posadzki ceglanej została zastąpiona nowymi płytkami szwedzkimi; wykonano nową ambonę – wykonawcą była firma rzeźbiarska Stanisława Nowakowskiego z Poznania;
Rok 1914 – gruntownie odnowiono obraz Matki Boskiej Otorowskiej z Dzieciątkiem Jezus; obraz ten jest bardzo starym i cennym zabytkiem w stylu bizantyjskim; restaurowany i zakonserwowany został przez profesora Jana Rutkowskiego, konserwatora Zamku Królewskiego w Warszawie; bardzo zniszczone stacje drogi krzyżowej z papieru, zastąpiono nowymi wykutymi w kamieniu; przeprowadzono malowanie kościoła; sklepienie otrzymało nową polichromię;
Rok 1934 – wystąpiły zarysowania ścian – zabetonowano fundamenty; ponowne zakotwienie murów pod belkowaniem nad sklepieniem;
Rok 1955 – wykonano wzmocnienie wiązarów dachowych;
Rok 1956 – przystąpiono do wzmacniania fundamentów pod prezbiterium;
Rok 1958 – wykonano wieniec żelbetowy w murach kościoła przy fundamentach na całej zewnętrznej stronie prezbiterium o łącznej długości 20 m; wykonano wieniec wewnątrz kościoła od drzwi zakrystii do ołtarza o długości 8m; wzmocniono mur na wysokości dachu zakrystii przez zamurowanie wykutej części muru dla konstrukcji dachu; zalano płynnym cementem wszystkie drobne pęknięcia w murach i sklepieniu kościoła;
Rok 1960 – pęknięcie bocznej ściany zakrystii wypełniono zaprawą cementową;
Rok 1973 – wykonano malowanie kościoła;
Rok 1975 – instalacja ogrzewania na olej opałowy;
Rok 1993 – montaż ogrzewania elektrycznego; odnowiono wnętrze kaplicy Moszczeńskich pw. św. Józefa;
Rok 1995 – nastąpiło pogorszenie stanu technicznego kościoła na skutek wieloletnich zaniedbań;
uległy zawilgoceniu ściany zewnętrzne i wewnętrzne przyziemia kościoła; największemu zawilgoceniu uległy ściany zakrystii; ponadto wystąpiły ubytki w pokryciu dachu, pogorszył się stan rynien i rur spustowych co spowodowało dodatkowe zamakanie elewacji; wykonano remont dachu rynien i rur spustowych; remont dachu polegał na przełożeniu dachówki, wykonaniu obróbek blacharskich rynien i rur spustowych z blachy cynkowej;
Rok 1996 – przeprowadzono roboty remontowe wewnątrz kościoła: zbito tynki wewnętrzne do wysokości olejnej lamperii ze względu na zawilgocenie i zagrzybienie ścian i pozostawiono je na okres
roku w celu naturalnego osuszenia, przemurowano pękniętą ścianę zakrystii i uzupełniono nowymi
cegłami, a następnie otynkowano; we wnętrzu kościoła oczyszczono kamienny portal do kaplicy
św. Józefa pomalowany farbą olejną oraz kolumny empory organowej;
Rok 1997 – uzupełniono tynk wewnętrzny na osuszonych ścianach kościoła; rozpoczęto wykonawstwo prac konserwatorsko- malarskich wnętrza kościoła; w celu właściwego wietrzenia i właściwej cyrkulacji powietrza w kościele udrożniono stare wietrzniki w sklepieniu, a zlikwidowano wtórne otwory w pachach sklepienia;
Rok 1998 – zakończono prace konserwatorsko- malarskie wnętrza kościoła; wykonano w oknach uchylne kwatery, wymieniono drewniany podest w prezbiterium na kamienny;
Rok 2000 – zegarmistrz Jerzy Walkowiak z Szamotuł gruntownie wyremontował zegar na kościelnej wieży; mechanizm zegara pochodzi z 1906 r.; zakupiono nowy dzwon Dominus Jesus (195 kg, 654 mm Ø, o tonacji „F”) oraz dzwon Angelus Domini; zakończono kapitalny remont zakrystii;
Rok 2001 – została odnowiona chrzcielnica; kościół zyskał okazały żyrandol, który jest darem parafii Maryi Królowej z Poznania; wybudowano kostnicę oraz położono chodnik z kostki pozbrukowej na cmentarzu parafialnym;
Rok 2002 – zaadaptowano kruchtę boczną na kaplicę miłosierdzia; podjęto decyzję o gruntownej naprawie organów pochodzących z 1891 r.;
Rok 2003 – zakończono prace związane z położeniem nowego dachu na domu parafialnym i zbudowaniu nowej niszy dla odnowionej figury Serca Pana Jezusa;
Rok 2004 – rozpoczął się kapitalny remont domu parafialnego; zakończono stawianie ogrodzenia na cmentarzu; zakupiono nowy dzwon Rosarium Virginis Mariae (260 kg, 740 mm Ø)
Rok 2005 – podjęto decyzję o natychmiastowym remoncie kaplicy Moszczeńskich w celu ratowania zniszczonej sztukaterii;
Rok 2006 – zakończono prace remontowe w kaplicy Moszczeńskich zaadaptowaną na kaplicę św. Józefa.
Rok 2007 – w 100 rocznicę wybudowania domu parafialnego, zakończono gruntowne remonty i oddano go do użytku;

Źródło: Praca dyplomowa inżynierska pn.: „Analiza stanu konstrukcji kościoła w Otorowie woj. Wielkopolskie”, inż. Longin Lewandowski oraz Gazeta Parafialna „U Otorowskiej Pani”  2000-2007.

Adres

Parafia Rzymskokatolicka pw. Wszystkich Świętych w Otorowie

ul. Szamotulska 8
64-551 Otorowo

Kontakt

Proboszcz
ks. Wojciech Kryza
tel. 61 291 70 48, kom. 600-945-285
e-mail: otorowo@archpoznan.pl

Wikariusz
ks. Piotr Bednarski

Konto parafialne

Bank Spółdzielczy Duszniki
60 9072 0002 2014 0400 6572 0001